علی بن محمد خزاز قمی

علی بن محمد خزاز قمی

فقیه و محدث شیعی
اطلاعات فردی
نام کامل	علی بن محمد بن علی خزاز قمی رازی
تاریخ تولد	قرن چهارم
زادگاه	قم
شهر وفات	ری
اطلاعات علمی
استادان	شیخ صدوق • ابوالمفضل شیبانی • ابو علی احمد بن اسماعیل سلیمانی و...
شاگردان	ابوالبرکات علی بن حسن حسینی جوری • محمد بن ابوالحسن بن عبد الصمد قمی • محمد بن حسین بن سعید قمی
محل تحصیل	قم • ری • بغداد
تألیفات	کفایة الاثر فی النص علی الائمة الاثنی عشر • الأحکام الشرعیة علی مذهب الإمامیة • الإیضاح فی أصول الدین علی مذهب أهل البیت

علی بن محمد بن علی خزاز قمی رازی از فقها و راویان شیعه در نیمه دوم قرن چهارم هجری است. خزاز، نزد بزرگانی همچون شیخ صدوق و دیگر اساتید ری و بغداد شاگردی کرد. مشهورترین اثر او، کتاب کفایة الاثر است که روایات و نصوص دالّ بر خلافت و امامت ائمه اطهار(ع) را در آن گردآوری کرده است.

ولادت و وفات

خزار در قم به دنیا آمد؛ اما تاریخ ولادت او دقیقا مشخص نیست. نظر به روایت خزار از شیخ صدوق متوفی ۳۸۱ قمری، ابن عیاش جوهری متوفی ۴۰۱ قمری و ابوالمفضل شیبانی متوفی ۳۸۷ قمری، او را متولد نیمه دوم قرن چهارم دانسته‌اند.

درباره سال وفات او هم تاریخ مشخصی مطرح نیست، اما گفته شده در سال ۴۰۰ در ری بوده است.

تحصیلات علمی

خاندان وی در اصل اهل قم بودند و سپس به ری که در آن روزگار مرکزیت علمی بیشتری نسبت به قم یافته بود و ابن‌بابویه مشهور به شیخ صدوق(متوفی ۳۸۱) در آن‌جا سکنی داشت، مهاجرت کردند. خزاز از عالمانی نیز بهره برده که ساکن بغداد بوده‌اند؛ از این رو می‌توان به سفر علمی وی به بغداد هم اشاره کرد.

اساتید و شاگردان

وی از محضر علمای بزرگی بهره‌مند گشته است مانند:

چهره‌های برجسته‌ای از محضر وی بهره برده‌اند از جمله:

• ابوالبرکات علی بن حسن حسینی جوری
• محمد بن ابوالحسن بن عبد الصمد قمی
• محمد بن حسین بن سعید قمی.

سخن بزرگان

نجاشی، عالم رجالی می‌گوید: علی بن محمد خزاز یکی از چهره‌های نامی و موثق دانشمندان شیعه است و از چهره‌های فقاهت بود.

علامه حلی در کتاب خلاصه می‌نویسد: او شخصیتی مورد اطمینان و از فقهای سرشناس شیعه به شمار میآید.

علامه مجلسی هم آورده است: شیخ سعادتمند علی بن محمد خزار قمی... کتاب کفایة الأثر از او، کتابی است که مانند آن در زمینه امامت تألیف نشده و این اثر بهترین نشانه بر فضل و کمال و وثاقت و دیانت مؤلف اوست.

صاحب وسائل الشیعه درباره وی تصریح می‌کند: دانشور نامدار و راستگو، علی بن محمد خزاز قمی.

وحید بهبهانی در وصف اثر وی نگاشته است: کتاب کفایة الاثر در کمال خوبی و متانت نوشته شده و از تحقیقات خود مؤلف در این نوشتار بدست می‌آید که این شخصیت بزرگوار در کمال فضل و دانش قرار داشته است.

میرزا محمدباقر خوانساری نیز آورده است: خزار قمی یکی از شخصیت‌های سترگ و برجسته شیعه است.

شیخ عباس قمی می‌گوید: خزاز که علی بن محمد خزاز که قمی هم به او گفته می‌شود، از قدما و پیشروان شیعه است.

میرزا عبدالله بن عیسی افندی صاحب ریاض العلما می‌نویسد: شیخ بزرگوار ابوالقاسم علی بن محمد بن علی خزاز رازی قمی که تربت پاکش مقدس باد، از قدمای شیعه و شخصیتی فاضل، دانشمند، متکلم، بزرگوار، فقیه، راوی معروف و معتبر شیعه و از شاگردان شیخ صدوق و دیگر علمای معاصر با ایشان است.

آثار و تألیفات

علی بن محمد خزاز دارای تألیفاتی در علوم فقه، کلام و حدیث است. از جمله تألیفات او:

1. کفایة الأثر فی النص علی الأئمة الإثنی عشر. خزّاز در این کتاب در مقام گردآوری روایات و نصوص دالّ بر خلافت و امامت ائمه اطهار(ع) است.
2. الأحکام الشرعیة علی مذهب الإمامیة
3. الإیضاح فی أصول الدین علی مذهب أهل البیت علیهم السلام.

پانویس

منابع

• خزاز، علی بن محمد، کفایة الأثر فی النص علی الأئمة الاثنی عشر، قم، بیدار، ۱۴۰۱ ق.
• تهرانی، آقا بزرگ، الذریعه، بیروت، دارالاضواء.
• نجاشی، احمد بن علی، رجال النجاشی، قم، جامعه مدرسین، ۱۴۱۶ق.
• حلی، حسن بن یوسف، خلاصة الأقوال، مؤسسة نشر الفقاهة، ۱۴۱۷ق.
• مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، بیروت، مؤسسة الوفاء، ۱۴۰۳ق.
• حر عاملی، محمد بن حسن، وسائل الشیعة، قم، مؤسسة آل البیت، ۱۴۱۴ق.
• خوانساری، محمد باقر بن زین العابدین، روضات الجنات فی احوال العلماء و السادات، قم، اسماعیلیان.
• قمی، عباس، الکنی و الالقاب، تهران، مکتبة الصدر.
• قمی، عباس، الفواید الرضویه فی احوال علماء المذهب الجعفریه، قم، بوستان کتاب، ۱۳۸۵ش.

پیوند به بیرون